บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ ได้แก่ ๑) เพื่อศึกษาเนื้อหา และหลักธรรมที่ปรากฏในมหาชาติเวสสันดรชาดก กัณฑ์กุมาร ๒) เพื่อศึกษาทัศนะต่อเนื้อหาและหลักธรรมของมหาชาติเวสสันดรชาดกกัณฑ์กุมาร ๓) เพื่อเสนอเนื้อหาและหลักธรรมของมหาชาติเวสสันดรชาดกกัณฑ์กุมารในสังคมปัจจุบัน โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงเอกสารเป็นหลักและการสัมภาษณ์เป็นส่วนประกอบการวิจัย ผลการวิจัยพบว่า

           มหาชาติเวสสันดรชาดกในกัณฑ์กุมาร ปรากฏในรูปของคาถา มีจำนวน ๑๐๑ พระคาถา  และที่เป็นสำนวนแหล่ จำนวน ๒๒ แหล่  เนื้อหาในกัณฑ์กุมารเน้นพระจริยาวัตรของพระเวสสันดรที่ทรงบริจาคสองกุมารคือพระชาลี และพระกัณหาให้เป็นทานแก่ชูชก เนื้อความตลอดเรื่องแสดงผ่านตัวละครสำคัญโดยเฉพาะชูชก ซึ่งทำให้ผู้ฟังได้หลักคิดและข้อธรรมประกอบกับการฟังเทศน์ในกัณฑ์นี้ มีธรรมที่สะท้อนผ่านตัวละคร ๑๐ หลักธรรม อาทิ หลักปฏิสันถารธรรม หลักปัญญา  และเมื่อศึกษาทัศนะจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญในด้านจุดมุ่งหมาย หลักธรรม คุณค่าและการส่งเสริมในเรื่องมหาชาติเวสสันดรชาดก สามารถแบ่งจุดมุ่งหมายออกเป็น ๒ ด้าน ได้แก่ ๑) จุดมุ่งหมายเชิงโลกิยะ ซึ่งพิจารณาผ่านตัวละครแวดล้อมพระเวสสันดร อาทิ พระนามมัทรี พระกัณหา-ชาลี ชูชก และ
๒) จุดมุ่งหมายเชิงโลกุตระ ซึ่งพิจารณาผ่านตัวละครเอกคือพระเวสสันดร  ส่วนคุณค่าและการส่งเสริมนั้น มีทัศนะว่าเวสสันดรชาดกมีคุณค่าในตัวเองอยู่แล้ว และจะมีคุณค่าเพิ่มขึ้นหากคณะสงฆ์เข้ามามีบทบาทในการฝึกอบรมเพื่อสร้างบุคลากรให้มีคุณภาพยิ่งขึ้น สำหรับแนวทางการนำเสนอชาดกกัณฑ์นี้ต่อสังคมปัจจุบัน ควรคำนึงตั้งแต่ภิกษุผู้แสดงธรรม และเนื้อหาที่แฝงด้วยคุณธรรม  พร้อมกับเสนอให้เห็นคุณค่าทั้ง ๓ ด้าน ได้แก่ (๑) คุณค่าด้านสังคม (๒) คุณค่าด้านคุณธรรม (๓) คุณค่าด้านวัฒนธรรม อีกทั้งควรใช้โอกาสจากการแสดงธรรมกัณฑ์นี้เป็นแนวทางปลูกฝังคุณธรรมให้แก่เด็ก เยาวชน และประชาชนทั่วไปให้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตในสังคมปัจจุบันอย่างเหมาะสม

ดาวน์โหลด