บทคัดย่อ
วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษากามฉันทนิวรณ์ในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษาหลักการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา และเพื่อศึกษาการละกามฉันทนิวรณ์ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา โดยศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาทและเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง รวบรวม สรุป วิเคราะห์ เรียบเรียงบรรยายเชิงพรรณนา ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ จากการศึกษาพบว่า
กามฉันทะ คือ ความพอใจรักใคร่ เพลิดเพลินอยู่ในกามคุณ ๕ เป็นสภาวธรรมที่เกิดขึ้นกับจิต โดยองค์ธรรม คือ โลภเจตสิกเป็นมูลเหตุ กามฉันทนิวรณ์เกิดขึ้นจากสาเหตุ คือ อโยนิโสมนสิการ เพราะขาดการพิจารณาอย่างแยบคาย ๆ เนื่องจากจัดเป็นปริยุฏฐานกิเลสอันปิดกั้นจิตหรือห้ามจิตไม่ให้สงบเป็นสมาธิ เป็นอกุศลธรรมที่คอยกดทับจิต ปิดกั้นปัญญาไม่ให้เข้าถึงพระนิพพาน สภาวธรรมของนิวรณ์เป็นสิ่งที่ปรากฏเกิดขึ้นตามธรรมดาของเหตุปัจจัย สาเหตุของการเกิดกามฉันทนิวรณ์มี
๒ ประการ คือ ๑) สุภนิมิต และ ๒) อโยนิโสมนสิการ กามฉันทนิวรณ์มีแต่โทษ ไม่มีประโยชน์ต่อการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา ผู้ต้องการความเจริญทางวิปัสสนาจึงควรละเสียเพื่อความเจริญทางวิปัสสนา
วิปัสสนาภาวนา คือวิธีการปฏิบัติสำหรับฝึกฝนอบรมจิตให้เกิดปัญญาให้เกิดความรู้แจ้งในอริยสัจ ๔ ด้วยการพิจารณาสภาวะของความเป็นจริง เห็นแจ้งพระไตรลักษณ์ ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาจะต้องปฏิบัติตามแนวสติปัฏฐาน ๔ คือ ๑) กายานุปัสสานาสติปัฏฐาน ๒) เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๓) จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน และ ๔) ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ผู้ปฏิบัติรู้ถึงความเปลี่ยนแปลงของสภาวธรรมคือรูป–นาม จนเกิดปัญญาญาณถอนอภิชฌา (ความยินดี) และ โทมนัส ไม่ยึดมั่นถือมั่นละกิเลสได้ย่อมได้อานิสงส์คือผู้ปฏิบัติได้ บรรลุมรรค ผล และนิพพาน ละกิเลสได้โดยสิ้นเชิง
การละกามฉันทนิวรณ์ คือ การกำจัด การละขาด โดยละเหตุคือ อโยนิโสมนสิการ ด้วยการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา ๒ วิธี คือ ๑) อสุภารมฺมณํ คือการเอาใจใส่อารมณ์โดยความเป็นของไม่สวยไม่งาม และ ๒) โยนิโสมนสิการ คือทำไว้ในใจโดยอุบายอันแยบคาย ๖ อย่างคือ ๑) การถืออสุภนิมิตเป็นอารมณ์ ๒) หมั่นเจริญอสุภภาวนาเนือง ๆ ๓) สำรวมอินทรีย์ทั้งหลาย ๔) รู้ประมาณในการบริโภคอาหาร ๕) คบแต่กัลยาณมิตร และ ๖) สนทนากันแต่ธรรม แล้วจึงเจริญวิปัสสนาเพียรกำหนดรู้ อยู่กับ รูป–นาม ปัจจุบัน มีสติตั้งมั่น รู้เห็นตามความเป็นจริงกับอารมณ์ปัจจุบัน เกิดญาณปัญญา บรรลุธรรม มรรค ผล และนิพพาน กามฉันทนิวรณ์จะละได้อย่างเด็ดขาดด้วยอรหัตตมรรคเท่านั้น
ดาวน์โหลด
|
ค้นหา 
.jpg)
