บทคัดย่อ

             วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาอารมณ์วิปัสสนาในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษาวิปัสสนูปกิเลส เพื่อศึกษาการพิจารณาอารมณ์ที่เป็นวิปัสสนูปกิเลสในการเจริญวิปัสสนา โดยศึกษาข้อมูลจากพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา คัมภีร์ปกรณวิเสสวิสุทธิมรรคเอกสารทางวิชาการ และตำราอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง แล้วนำมาเรียบเรียง บรรยายเชิงพรรณนา จากการศึกษาพบว่า

             อารมณ์วิปัสสนากรรมฐาน หมายถึง สิ่งมากระทบในการเจริญวิปัสสนากรรมฐานซึ่งได้แก่ รูปกับนาม รูป คือ สิ่งที่รู้อะไรไม่ได้ หรือสิ่งที่ถูกรู้ เช่น คนที่ตายแล้ว โต๊ะ เก้าอี้ ภูเขา เป็นต้น นาม คือ สิ่งที่รู้อารมณ์มีความสามารถรู้สิ่งต่างๆ นามเป็นธรรมชาติที่น้อมไปสู่อารมณ์ นามจึงเป็นผู้รู้ในการศึกษาอารมณ์ที่เป็นวิปัสสนากรรมฐาน คือ ขันธ์ ๕ อายตน ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย์ ๒๒ อริยสัจ ๔ และปฏิจจสมุปบาท ๑๒  วิปัสสนูปกิเลส คือ สภาวะที่ทำให้วิปัสสนามัวหมอง หรือสภาพน่าชื่นชม ซึ่งเกิดแก่ผู้เจริญวิปัสสนาทำให้วิปัสสนาญาณหยุดชงักมีดังนี้ เช่น โอภาส ปีติ ญาณ ปัสสัทธิ อธิโมกข์ สุข ปักคาหะ
อุปัฏฐาน อุเบกขา นิกันติ

          การปฏิบัติเพื่อให้เกิดปัญญารู้แจ้งรูปนามตามความเป็นจริง ในความเป็นอนิจจังทุกขัง อนัตตา ปรากฏในรูปของอริยสัจ ๔ ซึ่งพระพุทธองค์ทรงแสดงไว้ในสติปัฏฐานสูตร จำแนกเป็น
กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน และธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน เป็นหลักปฏิบัติเพื่อความพ้นทุกข์

 ดาวน์โหลด