บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ข้อ คือ (๑) เพื่อศึกษาวิเคราะห์ประวัติ  พัฒนาการ  เนื้อหาและคุณค่าของคัมภีร์สีวิชัยชาดก (๒) เพื่อปริวรรตและตรวจสอบชำระคัมภีร์สีวิชัยชาดกจากต้นฉบับบาลีอักษรขอมและภาษาบาลีอักษรล้านนา เป็นภาษาบาลีอักษรไทย (๓) เพื่อแปลคัมภีร์สีวิชัยชาดกเป็นภาษาไทย

ผลการวิจัยพบว่า คัมภีร์สีวิชัยชาดก เป็นชาดกนอกนิบาต ซึ่งรวมอยู่ในปัญญาสชาดก (ชาดก ๕๐ เรื่อง) สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นพระพุทธรักขิต ภิกษุชาวเชียงใหม่เป็นผู้แต่ง เมื่อประมาณช่วงปี ๑๙๗๔–๒๐๖๘ แต่งในเชิงพรรณนาโดยใช้รูปแบบของคัมภีร์ชาดกในพระไตรปิฎกเป็นหลักในการดำเนินเรื่อง

คัมภีร์สีวิชัยชาดกประกอบด้วยเรื่องที่แบ่งเป็นกัณฑ์ ทั้งหมด ๑๗ กัณฑ์ คือ
โพธิสัตตุปปัตติกถา  ทารปริเยสนกัณฑ์ เปยยาลกัณฑ์ อาปณการิตกัณฑ์ ลุททกกัณฑ์ นิวัตนกัณฑ์ มหาราชกัณฑ์ นันทเสนกัณฑ์ ยุทธกัณฑ์ หัตถาคตกัณฑ์ สีวิชัยกัณฑ์ หัตถิทานกัณฑ์ วนคตกัณฑ์
กุมารกัณฑ์ (๑) สิเวยยเทวีกัณฑ์ กุมารกัณฑ์ (๒) เทวิทานกัณฑ์ มหาสมาคมกัณฑ์ นครปเวสน-กัณฑ์ และสโมธานกถา 

คัมภีร์สิวิชัยชาดกได้กล่าวถึงทานบารมีของพระพุทธเจ้า สมัยที่พระองค์ทรงเสวยพระชาติเป็นพระโพธิสัตว์พระนามว่าสีวิชัยราชกุมาร ผู้แต่งได้พรรณนาความเหมือนเล่านิทาน  ประกอบด้วย ๕ เรื่องใหญ่  ในระหว่างนี้ได้แทรกเรื่องเล็ก และในระหว่างเรื่องเล็กได้แทรกเรื่องย่อยเพื่อความต่อเนื่องของเรื่อง  ตอนท้ายของคัมภีร์มีลักษณะเป็นพระเวสสันดรชาดก และประชุมชาดก (สโมธาน) เป็นบุคคลร่วมสมัยกับพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน

คัมภีร์สีวิชัยชาดกสะท้อนถึงคตินิยม ความเชื่อเชิงจริยธรรมและศาสนธรรมของคนไทยในสมัยที่แต่ง  ทั้งที่เป็นคติความเชื่อค่านิยมของผู้ปกครองและประชาชนอีกด้วย คัมภีร์สีวิชัยชาดกเป็นชาดกสอนธรรมโดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในฐานะกลุ่มชนที่สำคัญในสังคม คือกษัตริย์ เสนาบดี ทหาร เศรษฐี พ่อค้า และนักปราชญ์ จึงนับว่ามีคุณค่าทั้งด้านวรรณคดี คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านประวัติศาสตร์ และคุณค่าด้านประเทืองสติปัญญา 

ดาวน์โหลด