บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยเรื่อง “การศึกษาเชิงวิเคราะห์เรื่องความต่างของฌ็อง-ฟร็องซัวส์ ลีโยตาร์ด: กรณีศึกษาเรื่องความงามในปรัชญาศิลปะร่วมสมัย” มีวัตถุประสงค์ ๓ ข้อ คือ ๑. เพื่อศึกษาแนวคิด
เรื่องความต่างของฌ็อง-ฟร็องซัวส์ ลีโยตาร์ด ๒. เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องความงามในปรัชญาศิลปะ
ร่วมสมัย และ ๓. เพื่อวิเคราะห์แนวคิดเรื่องความต่างของฌ็อง-ฟร็องซัวส์ ลีโยตาร์ด ที่มีต่อแนวคิด
เรื่องความงามในปรัชญาศิลปะร่วมสมัย การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ

จากการศึกษาวัตถุประสงค์ข้อที่ ๑ พบว่า แนวคิดเรื่องความต่างของฌ็อง-ฟร็องซัวส์
ลีโยตาร์ด หมายถึง การโต้แย้งในความต่างกับสิ่งที่ไม่สามารถนำมาตัดสินได้ ที่ปฏิเสธการผูกขาดการ
ใช้เหตุผลและความรู้แบบวิทยาศาสตร์ อีกทั้งปฏิเสธการตัดสินทางคุณค่าในแบบสากล (Universal)แต่นำเสนอคุณค่าแบบวลี  (Phrase) ที่เป็นหน่วยเล็กๆ และเป็นปัจเจก อย่างคุณค่าทางสุนทรียะ ในวัตถุประสงค์ข้อที่ ๒ พบว่าแนวคิดเรื่องความงามในปรัชญาศิลปะร่วมสมัย ปฏิเสธความหมายของ
ศิลปะแบบจารีต ซึ่งถือเป็นจุดสิ้นสุดของกฎเกณฑ์ทางศิลปะต่างๆ แนวคิดเรื่องความงามไม่มีกรอบที่
ชัดเจน แต่ให้ความหลากหลาย มีอิสระและเสรีภาพในการแสดงออกทางศิลปะ ให้ความหมายกับ
ความเป็นปัจเจกมากกว่าคุณค่าที่เป็นแบบสากล และในวัตถุประสงค์ข้อที่ ๓ พบว่าผลงานศิลปะ
ร่วมสมัยที่นำเสนอทางความคิดอย่าง การวิพากษ์ของ อาย เว่ยเว่ย (Ai Weiwei) ที่ปฏิเสธแนวคิด
เรื่องความงามแบบจารีต โดยให้ศิลปะไปตั้งคำถาม กับการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมของจีนใน
ยุคสมัยใหม่ ความหลากหลายของ คาร่า วอคเกอร์ (Kara Walker) ที่นำเสนอการเปิดพื้นที่ในแบบ
เรื่องเล่าขนาดเล็ก อย่างอคติเรื่องผิวสี และเชื้อชาติในสังคมอเมริกัน รวมถึงความหมายใหม่ของ
โอลาฟัวร์ อีเลียสสัน (Olafur Eliasson) ที่จำลองธรรมชาติมาเป็นงานศิลปะ โดยปล่อยให้พื้นที่ของ
งานศิลปะเกิดปฏิสัมพันธ์กับผู้ชม และความงามที่ผ่านประสบการณ์ทางสุนทรียะที่เป็นปัจเจก

จากการวิเคราะห์ปัญหาดังกล่าว ผู้วิจัยขอสนับสนุนแนวคิดของลีโยตาร์ด ที่ให้ความ
สำคัญกับการแสดงออกทางศิลปะ ที่สามารถเปิดพื้นที่ของการรับรู้อย่างไม่มีขอบเขต และข้อจำกัด
ทางภาษา ศิลปะเป็นเหมือนวลี หรือหน่วยเล็กๆ ที่สามารถสื่อความรู้สึกของมนุษย์ผ่านคุณค่าทาง
สุนทรียะในแบบปัจเจก ไม่ใช่เกณฑ์ทางสังคม แนวคิดของลีโยตาร์ดได้ปลุกให้เราท้าทาย และปฏิเสธ
กฎเกณฑ์ที่มีแบบเดียว พื้นที่ทางสังคมที่ไม่เปิดโอกาสให้กับคนส่วนน้อย โดยการไม่ยอมรับกติกาที่มี
เกณฑ์ตัดสินแบบผูกขาด