งานวิจัยนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาหลักคำสอนเรื่องทางสายกลางของพระพุทธศาสนาเถรวาทกับแนวคิดเรื่องทางสายกลางของขงจื๊อ และเปรียบเทียบทางสายกลางของพระ พุทธศาสนากับทางสายกลางของขงจื๊อ
ผลของการวิจัยพบว่า ทางสายกลางของพระพุทธศาสนา เป็นวิธีการปฏิบัติที่จะนำไปสู่ความดับทุกข์ ดับอาสวะกิเลสทั้งปวง และนัยแห่งความเป็นกลางวัดกันที่ ๑) ความถูกต้อง ๒) ตรงเป้าหมายที่ตั้งไว้ คือความดับทุกข์ ซึ่งเท่ากับว่าเราใช้เป้าหมาย หรือจุดมุ่งหมายเป็นตัวชี้วัด ดังนั้น ความเป็นทางสายกลางจึงมีลักษณะเป็นเหตุนำไปสู่ผล คือความดับทุกข์ ซึ่งเป็นจุดหมาย หรือเป้าหมายสุดท้ายแห่งการปฏิบัติ ทางสายกลางของขงจื๊อ เพ่งเอาสภาพของจิตที่สามารถดำรงอยู่ในภาวะเป็นปกติ แม้จะถูกสภาพแวดล้อมทั้งฝ่ายดีและฝ่ายไม่ดีเข้ามากระทบ หรือรบกวน แต่จิตไม่แสดงอาการผิดปกติออกมาให้เห็น ยังสามารถรักษาดุลยภาพไว้ได้อย่างสม่ำเสมอ ทำให้สามารถปฏิบัติตนได้อย่างเหมาะสมสอดคล้องกับสถานภาพที่เข้าไปเกี่ยวข้อง ดังนั้น ความเป็นทางสายกลางของขงจื๊อจึงมีลักษณะเป็นผลมากกว่าเป็นเหตุ
     ข้อเปรียบเทียบที่ชี้ให้เห็นถึงความแตกต่าง ในคำสอนทั้งสองระบบดังกล่าว คือ
๑. ทางสายกลางของพระพุทธศาสนาเป็นระบบของพรหมจรรย์ทั้งหมด ในขณะที่ทางสายกลางของขงจื๊อเป็นแต่เพียงข้อย่อยของหลักจริยธรรมอันหนึ่งเท่านั้น ซึ่งไม่ใช่หลักธรรมสำคัญอันสูงสุด
๒. ทางสายกลางของพระพุทธศาสนา เป็นเรื่องที่ต้องฝึกฝน อบรม และปฏิบัติให้มีขึ้นในตนเอง ขณะที่สายกลางของขงจื๊อ เป็นเรื่องที่มีติดตัวมาตั้งแต่เกิด เป็นธรรมชาติที่ถูกประทานมาให้โดยฟ้า หรือสวรรค์ การปฏิบัติจึงเป็นแค่กระบวนการรื้อฟื้นความทรงจำของจิต เพื่อให้จิตได้รับรู้และปฏิบัติตามความเป็นจริง
๓. ทางสายกลางของพระพุทธศาสนา มีความชัดเจน และเป็นระบบที่สมบูรณ์ มีองค์ประกอบแต่ละข้อ ๆ มีแนวทางในการปฏิบัติชัดเจน และมีความสัมพันธ์กันเป็นอย่างดี ขณะที่ทางสายกลางของขงจื๊อยังขาดความชัดเจนในแง่มุมของการปฏิบัติ

Download : 254824.pdf