วิทยานิพนธ์นี้เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์ธุดงควัตรในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท          มีวัตถุประสงค์ คือ ๑) เพื่อศึกษาหลักการธุดงควัตรที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท ๒) เพื่อศึกษาการปฏิบัติตามหลักธุดงควัตรของพระสาวกในครั้งพุทธกาล  และ ๓) เพื่อศึกษาการประยุกต์ใช้หลักธุดงควัตรในการดำเนินชีวิตในสังคมปัจจุบัน โดยการใช้วิธีศึกษาวิจัยจากเอกสาร และลงภาคสนาม

ผลการวิจัยพบว่า

ธุดงควัตรที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาทมีทั้งหมด ๑๓ ข้อ ๔ หมวด คือ ๑) หมวดที่เกี่ยวกับจีวร มีใช้เพียงผ้าบังสุกุลเป็นวัตรและใช้เพียงไตรจีวรเป็นวัตร ๒) หมวดที่เกี่ยวกับบิณฑบาต มีเที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตร เที่ยวบิณฑบาตตามลำดับบ้านเป็นวัตร นั่งฉัน ณ อาสนะเดียวเป็นวัตร ฉันเฉพาะในบาตรเป็นวัตรและห้ามภัตตาหารอันนำมาถวายเมื่อภายหลังเป็นวัตร  ๓) หมวดที่เกี่ยวกับเสนาสนะ มีอยู่ป่าเป็นวัตร อยู่โคนไม้เป็นวัตร อยู่ในที่แจ้งเป็นวัตร อยู่ป่าช้าเป็นวัตรและอยู่ในเสนาสนะอันท่านจัดให้อย่างไรเป็นวัตร และ ๔) หมวดที่เกี่ยวกับความเพียร มีนั่งเป็นวัตร

พระสาวกในครั้งพุทธกาลที่ปฏิบัติธุดงควัตร มีดังนี้ พระมหากัสสปเถระปฏิบัติใช้เพียง        ผ้าบังสุกุลเป็นวัตร เที่ยวบิณฑบาตเป็นประจำเป็นวัตรและอยู่ป่าเป็นวัตร พระอัญญาโกณฑัญญะ  พระอนุรุทธเถระและพระเรวตขทิรวนิยเถระปฏิบัติอยู่ป่าเป็นวัตร พระสุภูติเถระปฏิบัติอยู่ในเสนาสนะอันท่านจัดให้อย่างไรเป็นวัตรและปฏิบัติอยู่ป่าเป็นวัตร พระพากุลเถระปฏิบัติอยู่ป่าเป็นวัตรและนั่งเป็นวัตร พระอุปเสนเถระและพระปุณณมันตานีบุตรเถระปฏิบัติธุดงควัตรทั้ง ๑๓ ข้อ ส่วนวิธีการปฏิบัติธุดงควัตรของพระมหาสาวกจะมีลักษณะคือ เมื่อบวชแล้วจะเรียนกรรมฐานหรือหลักธรรมจากพระศาสดาหรือจากพระอาจารย์แล้วจึงเข้าป่าปฏิบัติตามกรรมฐานข้อนั้นๆจนชำนาญหรือพิจารณาหลักธรรมและประกอบความเพียรเจริญสมาธิภาวนาหรือปฏิบัติธุดงควัตรข้อนั้นๆจนเกิดดวงตาเห็นธรรมและได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ในที่สุด      

การประยุกต์ใช้หลักธุดงควัตรในการดำเนินชีวิตในสังคมปัจจุบันสำหรับคฤหัสถ์ สามารถนำไปใช้ในลักษณะของความพอเพียงใช้ของเท่าที่จำเป็น ไม่ใช้ของหรือซื้อสิ่งของที่เกินความจำเป็นและไม่มีประโยชน์ การประกอบอาชีพที่สุจริต การเคารพในผู้อาวุโส การลดความอ้วน การไม่ยึดติดในรสชาติของอาหาร การไม่รับประทานกระจุกกระจิก ความยินดีในที่อยู่อาศัยของตน การประกอบความเพียรลดภาวะเส้นเลือดในสมองตีบ

ดาวน์โหลด