บทคัดย่อ

สารนิพนธ์เล่มนี้  มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย  ๒  ประการ  คือ ๑).  เพื่อศึกษา          มูลกัมมัฏฐานที่ปรากฏในพระไตรปิฎก  ๒).  เพื่อศึกษาวิเคราะห์มูลกัมมัฏฐานในฐานะเป็นกุศโลบายเพื่อการปฏิบัติธรรม  ซึ่งเป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ  เน้นการศึกษาเอกสารโดยทำการรวบรวมข้อมูลจากพระไตรปิฎก  อรรถกถา  เอกสารตำราและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง  นำมาวิเคราะห์  สังเคราะห์อธิบายในเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า  มูลกัมมัฏฐาน  หมายถึงลักษณะที่ตั้งแห่งการงานของใจ  ๕ ข้อคือ ผม  ขน  เล็บ  ฟัน  หนัง  ซึ่งเป็นกัมมัฏฐานที่ใช้ในการฝึกจิตใจของผู้บวชใหม่ให้มีความสงบและเป็นสมาธิ ได้แบ่งออก  ๒  ประเภท คือ ให้บริกรรมและให้พิจารณากัมมัฏฐานทั้ง  ๕  ข้อ  อันประกอบด้วยลักษณะเป็นสิ่งน่าปรารถนา  และไม่น่าปรารถนา  ความสำคัญคือ  ใช้เป็นอุปกรณ์ในการฝึกใจให้เกิดสมาธิและปัญญา  การปฏิบัติที่ดีควรเลือกสถานที่ที่มีความเหมาะสมต่อการปฏิบัติธรรม  เพราะจะทำให้จิตใจเกิดความสงบเป็นสมาธิได้เร็ว  ฉะนั้น  การปฏิบัติที่ดีจะต้องมีเป้าหมายในการปฏิบัติของตนเพื่อให้มีภาวะที่เกิดความรู้แจ้ง  ดับทุกข์  แต่การจะก้าวไปถึงจุดมุ่งหมายได้นั้นต้องมีคุณธรรมมากมายมาเกื้อกูล  เช่น  พละ  ๕  เป็นต้น

การปฏิบัติธรรมที่ทำให้จิตใจเกิดผลเนินช้าเพราะมีอุปสรรคมาขัดขวาง  ผู้ปฏิบัติธรรมจะต้องกำจัดอุปสรรคต่างๆ ให้หมดไปก่อน  ด้วยวิธียึดเอาหลักธรรมที่มีความเกื้อกูลต่อการปฏิบัติธรรม  เพื่อจะทำจิตให้ใจเกิดความสงบและเป็นสมาธิได้เร็ว  เช่น  ในสมัยพุทธกาลและปัจจุบันที่ได้รับผลประโยชน์จากการปฏิบัติมูลกัมมัฏฐาน  คือ  เป็นผู้มีความอดทนต่อภัย  ความหนาว  ความร้อน  ความหิวได้  เป็นผู้ได้ฌานและสามารถแสดงฤทธิ์ต่างๆ  เช่น  สามารถกำหนดรู้วาระจิตของผู้อื่น  สัตว์อื่นได้  เมื่อปฏิบัติให้มากแล้วย่อมทำให้แจ้งซึ่งปัญญาวิมุตติ  เป็นต้น

จากการศึกษาวิเคราะห์พบว่า  มูลกัมมัฏฐานในฐานะที่เป็นกุศโลบายเพื่อการปฏิบัติธรรม  เมื่อทำให้มากแล้วย่อมได้รับประโยชน์  คือ  ทำให้เข้าใจความจริงของร่างกายของตนและคนอื่นมากยิ่งขึ้น  ทำให้ไม่ยึดมั่นถือมั่นในร่างกาย  ไม่เป็นทุกข์และทำให้ได้รับอานิสงส์สูงสุด  คือ  ได้บรรลุมรรคผลนิพพาน  ที่เป็นจุดมุ่งหมายสูงสุดในทางพระพุทธศาสนาเถรวาท.

ดาวน์โหลด