บทคัดย่อ                                   

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ  (๑) เพื่อศึกษาจิตรกรรมฝาผนังที่ปรากฏในพระอุโบสถวัดดุสิดาราม  (๒) เพื่อศึกษาคติธรรมที่ปรากฏในจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถ
วัดดุสิดาราม  (๓)เพื่อวิเคราะห์คติธรรมที่ปรากฏในจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถ
วัดดุสิดาราม   ซึ่งผู้วิจัยจะได้ศึกษาคติธรรมในจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดดุสิดาราม โดยศึกษาจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ภาพจิตรกรรม คำจารึกในแผ่นศิลาที่ผนังพระอุโบสถและเอกสารด้านโบราณคดี กรมศิลปากร เป็นหลัก

ผลการวิจัยสรุปได้ว่า ในพระอุโบสถวัดดุสิดารามมีภาพที่งดงามและสามารถถ่ายทอดศิลปวัฒนธรรมของไทยได้อย่างสมบูรณ์แบบเป็นอย่างดี เฉพาะอย่างยิ่งในภาพจิตรกรรมนั้นกล่าวถึงความเป็นมาของภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดดุสิดาราม จิตรกรรมที่กล่าวถึงนี้เป็นจิตรกรรมแบบประเพณี มีลักษณะโครงสร้างการใช้สีเป็นแบบเฉพาะตัว  ภาพเขียนภายในพระอุโบสถเป็นฝีมือช่างในสมัยรัชกาลที่  ๑  เขียนภาพแบบทักษิณาวัตร  ที่ผนังเหนือประตูหน้าต่างมีภาพเขียนเรื่องสมุทรโฆษชาดกในกรอบไม้สลักปิดทอง ซึ่งสูญหายไปบางส่วน ภาพที่เขียนเป็นเรื่องพุทธประวัติ  สันนิษฐานว่าเริ่มจากสันดุสิตเทพบุตร  เพราะภาพผนังที่ ๑ และที่ ๒ ลบเลือนหายไป    ภาพผนังที่  ๒๒  เป็นภาพไตรภูมิตอนพระมาลัยโปรดสัตว์นรก ภาพเหล่านี้ล้วนสะท้อนเนื้อหาสาระ  ยกเอาความดี ความชั่ว  ความงามความเชื่อ ซึ่งเปรียบเทียบให้คนทั้งหลายที่ได้ชม  เกิดการยอมรับแล้วนำไปประพฤติปฏิบัติตามต่อไป

ผู้วิจัยได้จัดหลักธรรมที่ปรากฎในภาพจิตรกรรมฝาผนังนั้นออกเป็น ๑๐ หมวด คือ เทวธรรม ๒  มหากุศล ๘  กุศลกรรมบถ ๑๐ โพชฌงค์  ๗  อกุศลกรรมบถ  ๑๐  อบายมุข  ๔  บารมี  ๑๐  บุญกิริยาวัตถุ  ๑๐  สังคหวัตถุ  ๔  และธรรมของผู้ครองเรือน  ๔ หลักธรรมเหล่านี้เป็นได้ทั้งฝ่ายเจริญและฝ่ายเสื่อม  ฝ่ายเจริญ มี เทวธรรม โพชฌงค์ เป็นต้น ส่วนฝ่ายเสื่อม มีอบายมุข อกุศลกรรมบถ เป็นต้น  ฉะนั้น  บัณฑิตผู้มีปัญญา  หวังความสุข  ความเจริญ  พึงเว้นจากทางแห่งความเสื่อม  และปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม

ดาวน์โหลด