บทคัดย่อ

                 การศึกษาเรื่อง  “ศึกษาวิเคราะห์การเข้าถึงพระรัตนตรัยในปฐมสรณานิสักกสูตร”มีวัตถุประสงค์ 2 ประการคือ  เพื่อศึกษาหลักธรรมในปฐมสรณานิสักกสูตร  และเพื่อศึกษาการเข้าถึงพระรัตนตรัยกับการปฏิบัติวิปัสสนาในปฐมสรณานิสักกสูตร  โดยการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลเนื้อหาหลักธรรมในปฐมสรณานิสักกสูตร  ตามคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท  คือ  พระไตรปิฎก  อรรถกถา  ฎีกา  และคัมภีร์อื่น ๆ  ที่เกี่ยวข้อง  โดยการเรียบเรียงข้อมูล  ตรวจสอบความถูกต้องเนื้อหา  โดยผู้เชี่ยวชาญบรรยายเชิงพรรณนา

                 จากการศึกษาพบว่า  ปฐมสรณานิสักกสูตรพระพุทธเจ้าทรงตรัสแก่  เจ้ามหานามศากยะปรารภการสวรรคตของเจ้าสรณานิศากยะ  ซึ่งมีเนื้อหาที่กล่าวถึงลักษณะของผู้บรรลุธรรมไว้ 6 ประเภท คือ  การระลึกถึงพระรัตนตรัยเป็นบาทฐานมี 4 ประเภท  ผู้ปฏิบัติสามารถบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์  พระอนาคามี  พระสกทาคามี  และพระโสดาบันตามลำดับสำหรับผู้ที่บรรลุเป็นพระโสดาบัน  เรียกว่า  ผู้บรรลุธรรมประเภท สัทธานุสารี  และการปฏิบัติตามหลักธรรมในอินทรีย์ 5 ซึ่งมีอยู่ 2  ประเภท  สามารถบรรลุธรรมเป็นพระโสดาบันได้เช่นเดียวกัน คือ  เป็นผู้บรรลุธรรมประเภท ธัมมานุสารี 

                 สำหรับเจ้าสรณานิศากยะที่พระพุทธเจ้าปรารภถึงนั้น  เป็นผู้เข้าถึงพระรัตนตรัย  โดยอาศัยพระรัตนตรัยเป็นบาทฐานในการปฏิบัติด้วยจิตตุปบาท  ในการบรรลุธรรมตรงตามหลักธรรมของพระพุทธเจ้าที่ทรงแสดงไว้คือ  หลักธรรมทั้งหลายล้วนรวมลงในอริยสัจ 4 ทั้งหมด  ปฐมสรณานิสักกสูตรเป็นพระสูตรหนึ่งที่รวมลงในอริยสัจ 4 ด้วย  เพียงแต่ท่านใช้หลักสมถะนำหน้าการปฏิบัติวิปัสสนา  เรียกว่า  สมถยานิก

                 เจ้าสรณานิศากยะแม้จะชอบเสวยน้ำจัณฑ์  แต่ท่านก็ได้รับพยากรณ์จากพระพุทธเจ้าหลังจากสวรรคตว่าเป็นพระโสดาบัน  ทั้งนี้เพราะการปฏิบัติของท่านเป็นไปตามลำดับของผู้บรรลุธรรม คือ  ยึดถือพระรัตนตรัยเป็นบาทฐาน  สมาทานศีลให้บริบูรณ์  กำหนดอารมณ์ในการเข้าถึงพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งที่ระลึกตามหลักอนุสสติแล้วจึงใช้การปฏิบัติวิปัสสนาตามหลักสติปัฏฐาน 4 เป็นการพิจารณาธรรมในหมวด  อริยสัจ 4  คือ

                 กำหนดรู้ในทุกข์ คือ  การเกิด  แก่  เจ็บ  ตายเป็นเรื่องที่มีอยู่จริงท่านก็ไม่สามารถพ้นจากทุกข์นี้ไปได้จึงกำหนดว่า  ทุกข์เป็นสิ่งที่ควรกำหนดรู้  สมุทัยเป็นธรรมที่ควรละคือ  ขันธ์ 5 ไม่ควรไปยึดถือว่าเป็นอมตะ  ว่าเป็นสุขตลอด  หรือมีตัวตน  ท่านจึงกำหนดว่า  เป็นสิ่งที่ควรละ  ปล่อยวาง  สละคืน  นิโรธ  คือ  การดับในกามตัณหา  ภวตัณหา  วิภวตัณหา  นี้เป็นต้นเหตุของการเกิด  แก่  เจ็บ  ตาย  ท่านใช้ปัญญาดับกิเลสด้วยพลังของสมาธิที่มีสติเป็นเครื่องกำหนดรู้ด้วยวิปัสสนา  เพียงชั่วระยะเวลาสั้น ๆ ก่อนสวรรคตบรรลุธรรมเป็น  พระโสดาบัน  ดังที่พระพุทธเจ้าทรงพยากรณ์ไว้ในปฐมสรณานิสักกสูตร

ดาวน์โหลด